Đặc biệt, từ năm 2005 đến nay, trong giai đoạn đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống pháp luật, cải cách hành chính, cải cách tư pháp và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, với những nỗ lực có tầm chiến lược, có tính khoa học và thực tiễn trong việc tham mưu, đề xuất với Đảng và Nhà nước về mặt chính sách; những sáng kiến về giải pháp hoàn thiện thể chế, kiện toàn tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ, đổi mới phương thức và lề lối làm việc của Bộ, Ngành, các lĩnh vực công tác của Ngành Tư pháp đã không ngừng được nâng cao chất lượng, hiệu quả, có những đóng góp xứng đáng vào công cuộc đổi mới của đất nước.
Từ các hoạt động vĩ mô như giúp Chính phủ, Quốc hội, Trung ương Đảng hoạch định chính sách, chiến lược về pháp luật, tư pháp của đất nước đến xây dựng và thực thi pháp luật; từ quản lý nhà nước đến các hoạt động chuyên môn có tính tác nghiệp, cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp, công tác của Bộ, Ngành đang ngày càng thấm sâu hơn vào từng việc làm thiết thực, giúp cho quốc kế, dân sinh; ngày càng gắn kết, phục vụ trực tiếp sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Vai trò, vị trí của công tác tư pháp đối với quản lý nhà nước, quản lý xã hội không ngừng được đề cao, coi trọng.
Một trong những nhân tố hàng đầu có tính quyết định làm nên sự trưởng thành, lớn mạnh của Ngành đó là sự trung thành, quyết tâm, bền bỉ phấn đấu thực hành theo tư tưởng và chỉ dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với công tác tư pháp và người cán bộ tư pháp.
Mỗi chặng đường của Ngành Tư pháp trong 68 năm xây dựng và trưởng thành luôn luôn được soi rọi bởi những quan điểm, tư tưởng cao cả, khoa học và cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về một nền tư pháp nhân dân, nền công lý dân chủ, tiến bộ, vì con người; về một chính quyền mạnh mẽ và sáng suốt của nhân dân; về đạo đức của người cán bộ cách mạng nói chung, đạo đức của người cán bộ tư pháp nói riêng mà Người đã vạch đường, chỉ lối.
Bộ Tư pháp là một trong những Bộ được thành lập ngay từ buổi đầu lập nên Nhà nước dân chủ cộng hòa, được Chủ tịch Hồ Chí Minh coi là “một cơ quan trọng yếu của chính quyền”, đồng thời, được Người coi trọng, chăm lo giáo dục, huấn thị nhiều quan điểm, tư tưởng có tính phương châm, nền tảng cho sự phát triển của Bộ, Ngành. Những tư tưởng, lời dạy của Người đối với Ngành Tư pháp thể hiện nổi bật ở các vấn đề sau:
- Về vai trò, bản chất, nhiệm vụ của nền tư pháp cách mạng, Người xác định: “Tư pháp là một cơ quan trọng yếu của chính quyền góp phần thực hiện chế độ pháp trị, giữ vững và bảo vệ quyền lợi của nhân dân, bảo vệ chế độ dân chủ của ta. Vấn đề tư pháp là vấn đề ở đời và làm người. Ở đời và làm người là phải yêu nước, thương dân, thương nhân loại đau khổ bị áp bức. Phải tăng cường luật pháp dân chủ, cố gắng làm cho luật pháp dân chủ ngày càng nhiều hơn, tốt hơn” [1].
- Về nguyên tắc xây dựng tổ chức và thực hiện nhiệm vụ, Người chỉ rõ: “Cơ quan tư pháp càng phải tinh thành đoàn kết, hợp tác chặt chẽ với các cơ quan khác. Muốn đoàn kết thật sự thì phải dựa trên cơ sở lập trường vững vàng, tư tưởng sáng suốt, nội bộ dân chủ, giúp đỡ nhau học tập tiến bộ, thật thà phê bình, tự phê bình. Công việc tư pháp cũng như mọi công việc khác càng làm ta càng tiến bộ, nhưng càng tiến bộ, ta càng thấy rõ những sự trở ngại và những cố gắng để giải quyết hoặc khắc phục những trở ngại và những khuyết điểm nó còn sót lại”[2].
- Về phẩm chất của người cán bộ tư pháp, Người dạy: “Các bạn phải tuyệt đối trung thành với chính quyền dân chủ. Các bạn là bậc trí thức, có trách nhiệm nặng nề và vẻ vang là làm gương cho dân trong mọi việc. Là những người phụ trách thi hành pháp luật, lẽ tất nhiên các bạn cần phải nêu cao cái gương “phụng công, thủ pháp, chí công vô tư”, nêu cao lẽ công bằng cho nhân dân noi theo. Cán bộ tư pháp phải công bằng, liêm khiết, trong sạch; phải gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân. Giúp dân, học dân để giúp mình thêm liêm khiết, thêm công bằng”[3].
Với quan điểm “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”; “muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”; đạo đức cách mạng là cái gốc của người cán bộ, “không có đạo đức thì tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng việc chăm lo xây dựng, giáo dục đội ngũ cán bộ tư pháp, đặc biệt là về đạo đức cách mạng, đạo đức công vụ để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ. Từ khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp còn khó khăn, gian khổ, Bác đã đến huấn thị trực tiếp tại Hội nghị học tập của cán bộ tư pháp. Nhiều lần, Người gửi thư thăm hỏi, nhắc nhở, chỉ đạo việc xây dựng đội ngũ cán bộ tư pháp. Tháng 5 năm 1948, trong bức thư gửi ông Vũ Trọng Khánh, nguyên Bộ trưởng Bộ Tư pháp, lúc đó là Giám đốc Tư pháp Liên khu X, Bác đã có những lời căn dặn thiết tha: “Anh em tư pháp sao cho xứng đáng với nhiệm vụ thiêng liêng của mỗi người, xứng đáng với lòng tin cậy của Chính phủ, xứng đáng với lịch sử, với đồng bào, với Tổ quốc”.
Học tập, làm theo tấm gương Hồ Chí Minh là một trong những vấn đề luôn được Ngành Tư pháp đặc biệt quan tâm trong suốt quá trình phát triển. Ngay từ năm 1949, tại Hội nghị Tư pháp, Ngành Tư pháp đã thảo luận và ra quyết nghị Học tập Hồ Chí Minh về quan điểm nhân dân, về chính sách đại đoàn kết, về phương pháp làm việc và về tác phong của Hồ Chí Minh. Nhiều nội dung học tập theo tư tưởng, tấm gương của Bác vẫn còn nguyên giá trị sâu sắc đối với sự xây dựng và phát triển của Ngành ngày nay, đó là:
- Quan điểm nhân dân: Nâng cao đời sống, trình độ văn hóa của nhân dân; tăng cường sức lực của nhân dân, thi đua ái quốc; dựa vào dân, sát với dân và vì dân.
- Chính sách đại đoàn kết: Chủ trương, hành động đại đoàn kết đối với người, đối với việc; nâng đỡ, khuyến khích các tầng lớp nhân dân.
- Phương pháp làm việc: Làm mọi việc theo không gian, thời gian, hoàn cảnh; trong mọi việc cân nhắc mọi mặt, mọi phương diện, người và ta, lợi và hại, bây giờ và sau này; làm việc có kế hoạch, quyết tâm thực hiện kế hoạch; không hình thức, không quan liêu, giấy tờ, nhằm thực tế công tác; không sách vở, giáo điều, gắn với thực tế Việt Nam.
- Tác phong làm việc: Chí công, vô tư; cần, kiệm, liêm, chính.
Được giác ngộ và cảm hóa bởi tư tưởng và phẩm chất cao cả, sáng ngời của Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ những ngày đầu lập nước đến những năm tháng trường kỳ kháng chiến gian nan ở Chiến khu Việt Bắc, thế hệ cán bộ tư pháp đầu tiên với lực lượng nòng cốt là những trí thức - luật gia, luật sư yêu nước được đào tạo từ chế độ cũ như Vũ Trọng Khánh, Vũ Đình Hoè, Trần Công Tường, Đỗ Xuân Sảng, Đinh Gia Trinh... đã tự nguyện tham gia gánh vác công việc kiến thiết chế độ dân chủ, vượt qua vô vàn gian khổ, hiểm nguy để tổ chức và điều hành bộ máy tư pháp cách mạng phụng sự Tổ quốc và nhân dân, đặt nền móng cho nền tư pháp cách mạng Việt Nam bảo vệ và kiến quốc, phấn đấu cho tiền đồ tươi sáng của Tổ quốc, nhân dân.
Tấm gương, truyền thống tốt đẹp, bài học kinh nghiệm của các thế hệ cán bộ tư pháp đi trước là tiền đề, là điểm tựa, là động lực tinh thần quý báu cho ý chí, quyết tâm của các thế hệ cán bộ tư pháp hôm nay vượt qua khó khăn, thử thách để kế tục sự nghiệp vẻ vang của Ngành.
Công tác của Bộ, Ngành Tư pháp có các chức năng cơ bản, đặc trưng và xuyên suốt là quản lý nhà nước về xây dựng, thi hành pháp luật và quản lý nhà nước về công tác tư pháp. Bộ Tư pháp và các cơ quan, tổ chức thuộc Ngành Tư pháp tại các bộ, ngành và địa phương là các cơ quan nòng cốt của Chính phủ và chính quyền địa phương trong hoạt động xây dựng pháp luật, thể chế, chính sách; tổ chức, chỉ đạo thực thi và theo dõi, kiểm tra việc thực thi chính sách, pháp luật; thực hiện các biện pháp bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật. Công tác tư pháp giữ vai trò quan trọng đối với việc bảo đảm việc thể chế hóa và đưa các quan điểm, chủ trương của Đảng đi vào cuộc sống, phát huy dân chủ xã hội, bảo đảm quyền con người và quyền công dân. Nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ, Ngành có rất nhiều lĩnh vực liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích cơ bản của công dân, tổ chức, là cơ sở thiết yếu để thực hiện các quyền dân sự, kinh tế, chính trị khác như: Hộ tịch, quốc tịch, trợ giúp pháp lý, giám định tư pháp, công chứng, chứng thực, đăng ký giao dịch bảo đảm, thi hành án dân sự...
Trước yêu cầu đẩy mạnh việc cải cách hành chính, cải cách tư pháp, mở rộng và phát huy dân chủ ở cơ sở; xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật; xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; hoàn thiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; xây dựng nền hành chính trong sạch, vững mạnh, bảo đảm quản lý thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ, Ngành Tư pháp không ngừng được tăng cường, mở rộng. Bộ, Ngành được Đảng, Nhà nước, Chính phủ tin tưởng giao phó thêm nhiều chức năng, nhiệm vụ mới (như: Theo dõi tình hình thi hành pháp luật trong phạm vi cả nước và trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý liên ngành, có nhiều khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn thi hành; quản lý nhà nước về công tác bồi thường nhà nước trong hoạt động quản lý hành chính và thi hành án; quản lý nhà nước về thi hành án hành chính, kiểm soát thủ tục hành chính…). Tổ chức bộ máy, cán bộ của Ngành Tư pháp từ trung ương đến cơ sở đã và đang được Đảng, Nhà nước quan tâm kiện toàn, củng cố để đáp ứng yêu cầu công tác.
Khẳng định vai trò, tầm quan trọng của công tác tư pháp trong giai đoạn mới của đất nước, trong phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị toàn quốc triển khai công tác tư pháp năm 2013, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã nhấn mạnh: “Thực tế cho thấy, việc thúc đẩy nhanh, hiệu quả hay cản trở, làm chậm đi quá trình phát triển đất nước, trước hết cũng từ thể chế, pháp luật… Việc xây dựng Nhà nước pháp quyền, xây dựng và thực thi thể chế, pháp luật phụ thuộc rất nhiều vào công tác tư pháp”.
Những điều nêu trên là niềm vinh dự, là điều kiện, là cơ hội để Bộ, Ngành Tư pháp thể hiện vai trò của mình đối với công cuộc xây dựng, phát triển đất nước, đồng thời cũng đặt ra đòi hỏi, yêu cầu trách nhiệm rất lớn đối với toàn thể cán bộ, công chức, viên chức của Bộ, Ngành để đáp ứng mong muốn của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Vì vậy, mỗi cán bộ, công chức, viên chức của Ngành cần nhận thức được niềm vinh dự, tự hào được lao động, công tác trong Ngành Tư pháp, đồng thời cần ý thức cao về trách nhiệm giữ gìn, phát huy uy tín, danh dự của Bộ, Ngành trong hệ thống cơ quan nhà nước, hệ thống chính trị, với nhân dân và toàn xã hội.
Bên cạnh những ưu điểm và thành tựu quan trọng đã đạt được, Ngành Tư pháp còn không ít những hạn chế, khuyết điểm, khó khăn, thách thức cần khắc phục trên con đường đi tới. Vấn đề trọng tâm, then chốt, cũng là thách thức lớn đối với Ngành hiện nay là công tác cán bộ, là yêu cầu về đội ngũ cán bộ tư pháp có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, nhân cách, tác phong của người cán bộ cách mạng, có năng lực tư duy và năng lực hoạt động thực tiễn, vừa có đức, vừa có tài, “vừa hồng, vừa chuyên” theo yêu cầu, mong muốn của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Một trong những giải pháp quan trọng, tiên quyết, đồng thời có tính lâu dài để xây dựng Ngành Tư pháp vững mạnh, xứng tầm với yêu cầu nhiệm vụ nặng nề và phức tạp trong giai đoạn mới, đó là toàn ngành phải tăng cường quán triệt, thấm nhuần và thực hiện tốt hơn nữa những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác tư pháp và người cán bộ tư pháp.
Sau hơn 04 năm triển khai thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” theo Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 07/11/2006 của Bộ Chính trị, Bộ Tư pháp và nhiều đơn vị trong Ngành đã đạt được những kết quả thiết thực, quan trọng, đó là bước đầu tạo được sự chuyển biến về nhận thức của đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức về việc học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức của Bác, từ đó, tác động làm chuyển biến về hành động, nâng cao trách nhiệm, ý thức rèn luyện phẩm chất đạo đức, tác phong, cải tiến lề lối làm việc, chất lượng công tác. Trên các lĩnh vực công tác của Ngành Tư pháp đã và đang có thêm nhiều tấm gương, nhiều điển hình về việc rèn luyện, trau dồi đạo đức, phong cách của người cán bộ theo tấm gương đạo đức của Bác, bằng những việc làm thiết thực, cụ thể, nỗ lực, trách nhiệm, tận tụy với công việc, với nhân dân. Đó là những nhân tố quý báu để xây dựng đội ngũ cán bộ của Ngành.
Phát huy những kết quả đã đạt được nêu trên, thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; Kế hoạch của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị, Bộ Tư pháp đã xây dựng và ban hành “Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức Ngành Tư pháp”. Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của Ngành được xây dựng trên cơ sở quán triệt và thể hiện nổi bật tinh thần những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng, về công tác tư pháp và người cán bộ tư pháp; phát huy truyền thống xây dựng, trưởng thành và phát triển của Ngành. Đây là những tiêu chuẩn đạo đức cơ bản và toàn diện về phẩm chất nghề nghiệp của người cán bộ tư pháp trong công tác và sinh hoạt hàng ngày, gắn liền với đặc trưng, chức năng, nhiệm vụ công tác của Ngành; thể hiện tập trung nhất những nội dung, yêu cầu mà cán bộ, công chức, viên chức của Ngành cần học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, tác phong của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bản Chuẩn mực bao gồm 04 vấn đề lớn là:
- Lòng trung thành, phấn đấu của cán bộ, công chức, viên chức Ngành Tư pháp vì mục tiêu xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân;
- Thái độ ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức của Ngành trong quan hệ với nhân dân;
- Nguyên tắc, phương pháp thực hiện công tác tư pháp;
- Phẩm chất đạo đức đối với đồng nghiệp và bản thân mà cán bộ, công chức, viên chức của Ngành cần nêu gương thực hiện.
Các vấn đề trên được thể hiện thành 05 chuẩn mực ngắn gọn, súc tích. Nội hàm của mỗi chuẩn mực đều được diễn giải thành những yêu cầu, hành động, việc làm cụ thể để đảm bảo nhận thức và thực hiện đúng đắn, thống nhất.
Bản Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp là sự thể hiện quyết tâm chính trị lớn của cán bộ, công chức, viên chức toàn Ngành Tư pháp trong việc rèn luyện, tu dưỡng, không ngừng nâng cao nhận thức chính trị - pháp lý, kiến thức, năng lực hoạt động thực tiễn, bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, tác phong, phong cách theo tấm gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh để phục vụ ngày càng tốt hơn cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, tích cực góp phần thực hiện mục tiêu “Xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, từng bước hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa” theo Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020. Việc xây dựng và ban hành Chuẩn mực đạo đức là một sự kiện quan trọng, nổi bật của Ngành Tư pháp trong năm 2012, nhận được sự đồng tình, hưởng ứng, tạo được niềm phấn khởi lớn đối với cán bộ, công chức, viên chức toàn Ngành, đánh dấu một bước chuyển lớn của Ngành trong việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Để Chuẩn mực đạo đức sớm đi vào cuộc sống, thấm vào từng lĩnh vực công tác của Ngành Tư pháp, thực sự trở thành phương châm, kim chỉ nam cho mọi hoạt động nghề nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức của Ngành, chúng ta cần quán triệt sâu sắc rằng:
Một là: Cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh (theo Chỉ thị số 06-CT/TW của Bộ Chính trị) trước đây và việc đẩy mạnh học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh theo Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị hiện nay là để phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống trong cán bộ, đảng viên; thực hành tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tạo nền tảng, điều kiện về tư tưởng và phẩm chất đạo đức để cán bộ, đảng viên có thể hoàn thành ngày càng tốt hơn nhiệm vụ chính trị của mình. Đây là công việc quan trọng vừa có tính cấp bách trước mắt, đồng thời là giải pháp có tính cơ bản, thường xuyên, lâu dài của Đảng ta trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ để phục vụ sự nghiệp cách mạng.
Hai là: Trong lịch sử xây dựng và phát triển của Ngành Tư pháp, đây là lần đầu tiên Ngành ta có một bản Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp chung, áp dụng thống nhất đối với cán bộ, công chức, viên chức trong toàn Ngành, đặc biệt là trong điều kiện hiện nay, khi Đảng ta đang quyết tâm thực hiện đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh để tăng cường phẩm chất đạo đức, ý thức trách nhiệm phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân; chức năng, nhiệm vụ của Bộ, Ngành Tư pháp được mở rộng, tăng cường, đảm đương nhiều nhiệm vụ quan trọng, rất nặng nề trong công tác quản lý nhà nước. Việc học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách của Bác nói chung, việc thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp nói riêng là yêu cầu tự thân của mỗi cán bộ, công chức, viên chức Ngành Tư pháp để hoàn thiện mình, tự làm cho mình trở lên tốt đẹp hơn, công tác hiệu quả hơn, từ đó, xác định cho bản thân ý thức tự giác thực hiện, tự phấn đấu, vươn lên. Việc thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp là thể hiện sự tiếp nối, phát huy truyền thống quý báu của Ngành, là biểu hiện sinh động, sâu sắc nhất của Ngành Tư pháp trong việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là yếu tố có tính quyết định đối với việc xây dựng đội ngũ cán bộ và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác của Ngành trong thời gian tới. Chỉ trên cơ sở xuất phát từ những nhận thức đúng đắn, đầy đủ như trên, chúng ta mới có thể thực hiện tốt việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách của Bác nói chung và việc thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp nói riêng.
Để việc triển khai thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp bảo đảm nghiêm túc, thực chất, có chiều sâu và ý nghĩa thiết thực, tạo nên sự chuyển biến mạnh mẽ và sâu rộng về ý thức tu dưỡng, rèn luyện trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Ngành, đưa việc thực hiện Chuẩn mực đạo đức trở thành quyết tâm, hành động, việc làm cụ thể thường xuyên của từng cá nhân, đơn vị, thời gian tới, các cơ quan, đơn vị trong toàn ngành cần coi trọng thực hiện tốt các vấn đề sau:
Thứ nhất: Tăng cường công tác giáo dục ý thức đạo đức chính trị cho đội ngũ cán bộ; tuyên truyền, quán triệt nâng cao nhận thức đúng đắn của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động về vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, trọng tâm là việc thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của Ngành. Trên cơ sở đó nâng cao ý thức rèn luyện, bồi dưỡng trình độ nhận thức, năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức của người cán bộ tư pháp; phòng ngừa, ngăn chặn, đấu tranh loại trừ các biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền, xa rời quần chúng, sa sút đạo đức, lối sống. Điều này cần phải được đặc biệt coi trọng hơn trong các cơ quan, đơn vị, các lĩnh vực công tác của Ngành thường xuyên tiếp xúc với nhân dân như hộ tịch, quốc tịch, công chứng, chứng thực, thi hành án dân sự, trợ giúp pháp lý… Gắn việc học tập, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của Ngành với việc đẩy mạnh kiện toàn công tác xây dựng, đào tạo cán bộ tư pháp và các chức danh tư pháp để tạo nên đội ngũ cán bộ tư pháp nói riêng, những người làm hoạt động trong lĩnh vực tư pháp nói chung không những có tri thức, trí tuệ, kỹ năng thực hành nghề nghiệp mà còn có nền tảng đạo đức nghề nghiệp chân chính.
Thứ hai: Mỗi cơ quan, đơn vị, cá nhân cần lựa chọn và cụ thể hóa các nội dung của Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp phù hợp với điều kiện, đặc điểm, yêu cầu nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, cá nhân mình để thực hiện; căn cứ vào Chuẩn mực đạo đức để nhận diện những vấn đề bức xúc, nổi cộm, những hạn chế, yếu kém, những việc làm chưa tốt tại cơ quan, đơn vị mình để xác định biện pháp, lộ trình thực hiện cụ thể, triệt để đối với từng vấn đề. Phát huy tinh thần chủ động sáng tạo của từng cấp ủy Đảng, thủ trưởng đơn vị và từng cá nhân trong việc lựa chọn cách thức thực hiện Chuẩn mực đạo đức bảo đảm thiết thực, hiệu quả đối với lĩnh vực công tác do mình phụ trách.
Các tổ chức, đơn vị, cá nhân không thuộc đối tượng cán bộ, công chức, viên chức Ngành Tư pháp nhưng đảm nhiệm các chức danh tư pháp, hoạt động trong các lĩnh vực tư pháp do Ngành quản lý như: Luật sư, Công chứng viên, Thừa phát lại…, bên cạnh việc tuân thủ các quy tắc đạo đức nghề nghiệp của tổ chức mình, cần nghiên cứu, vận dụng các Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của Ngành Tư pháp trong hoạt động nghề nghiệp một cách phù hợp để xây dựng hình ảnh, uy tín của tổ chức, đơn vị, cá nhân mình đối với nhân dân, với xã hội, qua đó góp phần xây dựng Ngành Tư pháp vững mạnh. Các cơ quan, đơn vị quản lý nhà nước của Bộ, Ngành cần chú trọng việc tuyên truyền, phổ biến Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp Ngành Tư pháp đến các tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý để vận dụng thực hiện.
Thứ ba: Thực hiện nghiêm túc Quy định số 101-QĐ/TW ngày 07/6/2012 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp. Cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp tại các cơ quan, đơn vị trong Ngành Tư pháp phải thực sự là người đi đầu, gương mẫu trong việc học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của Ngành. Trong công tác điều hành, chỉ đạo, cần học phong cách, tư duy làm việc của Bác. Đó là phong cách quần chúng, dân chủ, khoa học, nêu gương; xuất phát từ thái độ yêu thương, trân trọng con người, tính cách khoan dung, khiêm nhường, độ lượng để có sự ứng xử bình dị, cởi mở, chân tình với cấp dưới và đồng nghiệp. Đó là tinh thần độc lập, tự chủ, năng động, sáng tạo, mạnh dạn từ bỏ những cái cũ có thể trước đây là đúng nhưng nay đã lạc hậu, không còn phù hợp, để tìm tòi, áp dụng những cái mới phù hợp với thực tiễn.
Thứ tư: Công tác kiểm tra, giám sát thực thi công vụ, công tác thi đua - khen thưởng cần bám sát các nội dung, yêu cầu về việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác để tạo động lực, tinh thần rèn luyện, phấn đấu trong cán bộ, đảng viên; phòng ngừa, ngăn chặn các biểu hiện tiêu cực về đạo đức, lối sống, mất đoàn kết, vi phạm kỷ luật. Tăng cường công tác theo dõi, kiểm tra việc thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp; chú trọng làm tốt công tác tuyên truyền, phát hiện, bồi dưỡng, biểu dương, khen thưởng, động viên, nhân rộng các tấm gương người tốt, việc tốt, đồng thời, xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân sai phạm; đưa việc thực hiện đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác, trọng tâm là việc thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp trở thành một nội dung, tiêu chí thi đua quan trọng trong toàn Ngành.
Tư tưởng chỉ đạo thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của Ngành là: Nghiêm túc, tự giác, sâu sắc, quyết liệt, thường xuyên, kiên trì, bền bỉ; gắn kết chặt chẽ việc thực hiện Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị.
Điều cần lưu ý trong việc thực hiện Chuẩn mực là bên cạnh sự cố gắng tự thân của mỗi người, luôn cần có sự hỗ trợ, nâng đỡ của tập thể, tập thể phải là chỗ dựa, điểm tựa cho mỗi thành viên của mình; phải trên cơ sở tình đồng chí, đồng nghiệp thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ.
Thấm sâu lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhận thức sâu sắc yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước ta trong thời kỳ mới, cán bộ, công chức, viên chức Ngành Tư pháp quyết tâm không ngừng nâng cao nhận thức chính trị - pháp lý, kinh tế - pháp lý, kiến thức, năng lực hoạt động thực tiễn, trau dồi bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức của người cán bộ tư pháp theo tấm gương của Bác, đề cao trách nhiệm trước Đảng và nhân dân. Toàn Ngành phấn đấu nêu cao tinh thần trách nhiệm, tận tụy, đoàn kết, trí tuệ, đổi mới và sáng tạo trong công tác, vượt qua mọi thách thức, khó khăn, kiên quyết khắc phục những khuyết điểm, hạn chế, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động công tác tư pháp; đẩy mạnh kiện toàn tổ chức bộ máy cán bộ, đặc biệt là cán bộ cơ sở; tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo, quan tâm của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, cấp ủy, chính quyền địa phương trong công tác tư pháp, đồng thời tăng cường hơn nữa sự phối hợp với các bộ, ban, ngành trong việc triển khai các hoạt động của Ngành để đảm bảo thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị được giao, kế tục xứng đáng sự nghiệp của các thế hệ cán bộ tư pháp đi trước, hoàn thành xuất sắc công tác tư pháp trong giai đoạn mới, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
PGS.TS. Hà Hùng Cường
Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Ban Cán sự
Bộ trưởng Bộ Tư pháp
(Bài viết đăng trên số chuyên đề “Ngành Tư pháp với Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp theo lời Bác dạy” của Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, Nxb. Tư pháp, Hà Nội, năm 2013).
Chú thích:
[1]. Trích thư, bài nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh với cán bộ Ngành Tư pháp tại các Hội nghị tư pháp toàn quốc năm 1948, năm 1957 và Hội nghị học tập của cán bộ Ngành Tư pháp năm 1950.
[2]. Trích thư, bài nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh với cán bộ Ngành Tư pháp tại các Hội nghị tư pháp toàn quốc năm 1948, năm 1957 và Hội nghị học tập của cán bộ Ngành Tư pháp năm 1950.
[3]. Trích thư, bài nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh với cán bộ Ngành Tư pháp tại các Hội nghị tư pháp toàn quốc năm 1948, năm 1957 và Hội nghị học tập của cán bộ Ngành Tư pháp năm 1950.