Thực trạng tổ chức thực hiện các quy định của Bộ luật Hình sự về môi trường ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

Sau hơn 15 năm Bộ luật Hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) có hiệu lực thi hành, các vụ vi phạm pháp luật về môi trường bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử có số lượng rất thấp. Đặc biệt, rất nhiều vi phạm pháp luật về môi trường ở mức độ rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng điển hình nhưng chưa thể áp dụng các chế tài hình sự để xử lý. Điều này chưa bảo đảm tính răn đe, nghiêm khắc cần thiết đối với các hành vi vi phạm môi trường ở mức độ nghiêm trọng của các pháp nhân, tổ chức, đồng thời dẫn đến nhiều vụ việc, hành vi vi phạm được tái diễn nhiều lần trong thời gian dài và chủ thể vi phạm sẵn sàng nộp phạt hành chính mỗi khi phát hiện, gây bức xúc trong dư luận.
Do đó, việc làm rõ thực trạng thi hành các quy định pháp luật hình sự về tội phạm môi trường trong thời gian vừa qua; công tác chuẩn bị và những điều kiện bảo đảm thi hành các quy định về tội phạm môi trường trong Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), trên cơ sở đó đề xuất, kiến nghị các giải pháp tăng cường công tác thi hành pháp luật về phòng ngừa, đấu tranh và xử lý tội phạm môi trường trong thời gian tới là yêu cầu cấp thiết cần thực hiện.
Bài viết khái quát kết quả hoạt động phát hiện, khởi tố, điều tra, xét xử các tội phạm môi trường trong thời gian qua; những khó khăn, bất cập trong tổ chức thi hành quy định về tội phạm môi trường và nguyên nhân của những khó khăn, bất cập đó; đồng thời phân tích bối cảnh, tình hình và đưa ra phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả thi hành các quy định về tội phạm môi trường.
Kính mời độc giả đọc bài viết này của TS. Nguyễn Văn Cương trên số Chuyên đề 200 trang “Tội phạm môi trường - Khung pháp luật và thực tiễn thực thi ở Việt Nam hiện nay” năm 2019 của Tạp chí Dân chủ và Pháp luật.