Trong lịch sử lập pháp thế giới, khái niệm
“hợp đồng vì lợi ích của bên thứ ba” đã xuất hiện khá sớm dưới nhiều tên gọi khác nhau như “khế ước đem lại quyền lợi cho đệ tam nhân” hoặc
“cấu ước cho tha nhân”. Cấu ước cho tha nhân là một khế ước trong đó một người gọi là người cấu ước thỏa hiệp với một người khác, gọi là người dự hứa rằng người này sẽ làm một việc gì có lợi cho một đệ tam nhân, gọi là người thụ lợi. Từ quá khứ tới hiện tại cho thấy không một hệ thống pháp luật nào có thể bỏ qua thực tế rằng có những lợi ích theo hợp đồng được trao cho những người không tham gia giao kết hợp đồng, thậm chí là hoàn toàn xa lạ. Vì thế, hợp đồng vì lợi ích của bên thứ ba đã được ghi nhận cả về góc độ lý luận cũng như trong các quy định pháp luật của nhiều quốc gia trên thế giới.
Ở Anh, trước ngày Luật về quyền của bên thứ ba trong hợp đồng (Contract (Rights of Third Parties) Act 1999) có hiệu lực pháp luật (11/11/1999), mặc dù một hợp đồng có thể được xác lập nhằm mục đích cho một người thứ ba nào đó không phải một bên trong hợp đồng hưởng lợi ích, người này cũng không có quyền kiện yêu cầu Tòa án buộc bên không thực hiện hợp đồng khiến cho mình không được hưởng lợi ích đó phải thực hiện hợp đồng. Sở dĩ bên thứ ba không được trao quyền như vậy bởi lẽ pháp luật Anh trước đây chịu ảnh hưởng sâu sắc của
“Doctrine of Privity” - Học thuyết
“Hợp đồng là việc riêng giữa các bên”. Giống như nhiều trường hợp khác, đây là học thuyết được xây dựng và phát triển thông qua hệ thống án lệ mà bản chất là các quy tắc pháp lý hay
“luật” được tạo lập bởi các thẩm phán (judge - made law) phù hợp với thẩm quyền giải thích luật của họ. Học thuyết Privity được coi là một nguyên tắc cơ bản của luật pháp Anh.
Bài viết “Hợp đồng vì lợi ích của bên thứ ba trong hệ thống pháp luật Anh và Việt Nam dưới góc độ so sánh” của tác giả Phạm Minh Trang sẽ giới thiệu về hợp đồng vì lợi ích của bên thứ ba trong hệ thống pháp luật Anh, hợp đồng vì lợi ích của người thứ ba trong hệ thống pháp luật Việt Nam, so sánh về hợp đồng vì lợi ích của bên thứ ba trong hệ thống pháp luật của hai quốc gia này, qua đó, đưa ra một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật Việt Nam về hợp đồng vì lợi ích của bên thứ ba.
Bài viết này được đăng tải trên ấn phẩm 200 trang
“Pháp luật về hợp đồng dưới góc độ luật học so sánh” của Tạp chí Dân chủ và Pháp luật năm 2021.