Thưa các đồng chí!
Hôm nay, chúng ta tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai công tác tư pháp năm 2015. Tôi xin chào mừng các đồng chí Lãnh đạo Chính phủ, các Bộ, Ban, Ngành Trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đại diện các Đoàn đại biểu Quốc hội và toàn thể các đồng chí đến dự Hội nghị. Chúc các đồng chí, các vị đại biểu, đặc biệt là toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Ngành Tư pháp sức khỏe, hạnh phúc, thành đạt. Chúc Hội nghị thành công tốt đẹp!
Năm 2014, đất nước ta phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Kinh tế thế giới tuy có dấu hiệu phục hồi nhưng còn nhiều điều bất ổn; an ninh chính trị, xung đột vũ trang, dịch bệnh, sự căng thẳng mang tính chất toàn cầu gia tăng; tình hình Biển Đông diễn biến hết sức phức tạp… Những yếu tố tiêu cực này tác động đến đời sống kinh tế - chính trị khu vực và toàn cầu, ảnh hưởng không nhỏ đến công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước ta. Tuy nhiên, với quyết tâm và nỗ lực cao của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân, chúng ta đã phấn đấu vượt qua khó khăn, tạo ra thế và lực mới trong phát triển kinh tế - xã hội; độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ được giữ vững; an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm, công tác tư pháp, tổ chức thi hành Hiến pháp có chuyển động tích cực; công tác đối ngoại đạt nhiều kết quả; các chính sách an sinh xã hội, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người dân, xây dựng nông thôn mới, chăm sóc sức khỏe của nhân dân được triển khai đồng bộ… Đó là những điểm rất đáng khích lệ, rất đáng mừng, là dấu ấn quan trọng của năm 2014.
Có được những thành quả quan trọng này là nhờ nỗ lực chung của các cấp, các ngành và toàn hệ thống chính trị, trong đó có phần đóng góp tích cực của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Ngành Tư pháp.
Trước hết, phải kể đến những đóng góp của Ngành trong việc triển khai thi hành Hiến pháp mới. Cùng với các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, Ngành Tư pháp đã và đang có nhiều hoạt động tích cực nhằm tuyên truyền, phổ biến sâu rộng tinh thần và nội dung Hiến pháp đến các tầng lớp nhân dân; thúc đẩy công tác hoàn thiện thể chế, đặc biệt là thể chế trong các lĩnh vực thuộc chức năng, nhiệm vụ mà Ngành trực tiếp phụ trách; giúp Chính phủ thẩm định tính hợp hiến, hợp pháp của các dự thảo luật, pháp lệnh trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; tổ chức nhiều diễn đàn tìm hiểu về Hiến pháp nhằm nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành Hiến pháp và pháp luật trong đời sống xã hội của nhân dân ta.
Hệ thống các tổ chức hành nghề luật sư, công chứng được xã hội hóa, phát triển mạnh về quy mô, chất lượng hoạt động, đáp ứng ngày càng hiệu quả nhu cầu của xã hội. Việc thí điểm chế định thừa phát lại theo Nghị quyết số 37 của Quốc hội cũng đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Công tác quản lý nhà nước về kiểm soát thủ tục hành chính, xử lý vi phạm hành chính được triển khai đồng bộ với quá trình thúc đẩy cải cách hành chính, cắt giảm thủ tục hành chính. Công tác trợ giúp pháp lý, đăng ký giao dịch bảo đảm, thi hành án dân sự, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ tư pháp, pháp luật và đáp ứng sử dụng một cách thành thạo công nghệ thông tin trong hoạt động của Ngành được triển khai sâu rộng và từng bước có hiệu quả hơn.
Có thể nói, trong tiến trình đổi mới chung của đất nước, Ngành Tư pháp đã tiến hành công cuộc đổi mới khá toàn diện, sâu rộng, có nhiều ấn tượng. Từ việc tổ chức triển khai thi hành Hiến pháp cho tới những định chế trong hoạt động tư pháp đều có sự cải cách, tiến bộ trên tinh thần đổi mới, đưa luật pháp vào cuộc sống, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của chúng ta.
Thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tôi ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng, tận tụy của Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và của toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Ngành Tư pháp. Xin nhiệt liệt hoan nghênh và biểu dương tất cả các đồng chí!
Tôi rất vui mừng vì trong báo cáo của Ngành Tư pháp, các đồng chí đã thẳng thắn chỉ ra khá rõ những tồn tại, hạn chế của Ngành, của đội ngũ làm công tác tư pháp trên bình diện các mặt công tác, trong hệ thống tổ chức từ Trung ương tới địa phương. Mong Hội nghị sẽ tập trung thảo luận để nhìn nhận sâu sắc hơn và qua Hội nghị này có thể rút ra kinh nghiệm để tiếp tục đổi mới, khắc phục những tồn tại, hạn chế mà Hội nghị đã chỉ ra.
Thưa các đồng chí,
Năm 2015 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 05 năm (2011 - 2015), đồng thời là năm tiến hành Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Đây là dịp để chúng ta tiếp tục nâng cao nhận thức, hoàn thiện các yêu cầu về lý luận và chỉ đạo thực tiễn để xây dựng Đảng và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của chúng ta, trong đó có công tác tư pháp. Do đó, năm 2015, trách nhiệm của Ngành Tư pháp gắn với việc tham gia xây dựng các báo cáo chính trị của Đại hội Đảng ở các cấp. Nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước đã được Đảng, Nhà nước xác định là tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh; triển khai quyết liệt, hiệu quả các đột phá chiến lược, đẩy mạnh cải cách thể chế, cải cách hành chính, cải cách tư pháp, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế... Trong đó, tôi đồng tình với phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm của công tác tư pháp năm 2015 mà Hội nghị đã xác định trong Báo cáo, đồng thời nhấn mạnh một số yêu cầu sau đây:
Thứ nhất, Ngành Tư pháp cần tiếp tục thực hiện tốt vai trò đầu mối - đầu tàu trong việc triển khai thi hành Hiến pháp, trong đó lưu ý đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến Hiến pháp; đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật trong đời sống xã hội; tiếp tục rà soát toàn bộ hệ thống pháp luật để kịp thời đề xuất sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc ban hành mới văn bản cho phù hợp với Hiến pháp. Huy động trí tuệ của toàn ngành góp phần nâng cao chất lượng hoàn thiện thể chế, tham gia sâu và hiệu quả vào việc hoàn thiện các dự án luật trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội, nhất là các luật liên quan đến xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, triển khai nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân.
Như các đồng chí đều biết, Hiến pháp là cơ sở chính trị, pháp lý hết sức quan trọng, là đạo luật gốc, đạo luật mẹ cho hệ thống pháp luật của chúng ta tiếp tục được xây dựng và hoàn thiện. Do đó, có thể nói Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được sửa đổi, bổ sung và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2014 là một văn bản hết sức quan trọng, tạo cơ sở chính trị - pháp lý cho một thời kỳ phát triển mới. Việc tổ chức triển khai thi hành Hiến pháp không chỉ trong năm 2014 mà còn kéo dài qua nhiều năm. Đó là trọng trách và cũng là vinh dự của đội ngũ cán bộ làm công tác tư pháp trong cả nước. Chúng ta xây dựng Nhà nước pháp quyền; thực hiện dân chủ; tôn trọng, bảo đảm quyền của con người, quyền và nghĩa vụ của công dân. Tất cả những tư tưởng mới, mang tính kế thừa các bản Hiến pháp trước đây trong Hiến pháp lần này, các đồng chí phải quán triệt sâu sắc, để tinh thần của Hiến pháp có thể thể hiện trong nền pháp chế xã hội chủ nghĩa, trong từng cán bộ tư pháp khi triển khai công việc của bản thân; đối với Nhà nước, đối với nhân dân đều phải thượng tôn pháp luật. Vậy thì pháp luật phải là những căn cứ khoa học, căn cứ thực tiễn; có khoa học hay không, có đáp ứng thực tiễn hay không là trông chờ ở đội ngũ làm công tác tư pháp cả nước.
Hôm nay tôi đến dự Hội nghị này, với mong muốn chính là nói với các đồng chí câu này: Hiến pháp mới của chúng ta có được tổ chức thực hiện tốt hay không, nền pháp chế xã hội chủ nghĩa của chúng ta có thực sự là căn cứ khoa học hay không, có bám sát thực tiễn, thể hiện trong thực tiễn hay không; để có thể đưa pháp luật vào cuộc sống, đưa cuộc sống vào pháp luật hay không; đất nước chúng ta tiếp tục đổi mới, phát triển hay không là trông nhờ rất nhiều, rất lớn vào đội ngũ cán bộ làm công tác tư pháp. Mong các đồng chí cố gắng thực hiện thành công trọng trách này.
Thứ hai, tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, giám sát việc xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh; gắn kết công tác xây dựng, ban hành văn bản pháp luật với việc tổ chức thi hành pháp luật. Nâng cao chất lượng công tác xây dựng, thẩm định, kiểm tra văn bản pháp luật, xứng đáng là “người gác cổng” trong công tác xây dựng pháp luật của Chính phủ, của Nhà nước chúng ta; chú trọng tính dự báo của các chính sách, đảm bảo tính khả thi phù hợp với thực tiễn cuộc sống trong việc ban hành văn bản để pháp luật thực sự đi vào cuộc sống, tạo môi trường pháp lý bình đẳng, minh bạch trong quản lý nhà nước cũng như trong thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ công dân, thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.
Nhà nước chúng ta là Nhà nước phục vụ nhân dân, đó là tinh thần của Hiến pháp. Đội ngũ công chức của chúng ta là nô bộc của dân, như lời dạy của Bác Hồ. Do đó, từ Hiến pháp tới pháp luật phải toát lên được tinh thần phục vụ sự phát triển của cuộc sống, tạo ra nền pháp chế, nền hành chính thực sự bình đẳng, được tôn trọng, có lợi cho người dân, doanh nghiệp. Không có hoạt động hành chính nào của Nhà nước mà không thực hiện theo Hiến pháp và pháp luật cả. Chúng ta có Hiến pháp tốt, pháp luật tốt và tổ chức thực hiện tốt thì nhân dân và đất nước này được lợi. Cho nên tôi muốn nhấn mạnh rằng, không chỉ ban hành tốt mà còn phải tổ chức thực hiện tốt, tuyên truyền phổ biến để thực hiện tốt cũng rất quan trọng.
Thứ ba, tích cực chuẩn bị các điều kiện bảo đảm thi hành kịp thời, hiệu quả các luật được Quốc hội thông qua, đặc biệt là các luật liên quan đến quyền con người, quyền cơ bản của công dân như: Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Công chứng, Luật Hộ tịch, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự... mới được Quốc hội ban hành và sắp có hiệu lực. Cần tránh việc chậm ban hành văn bản hướng dẫn. Sau khi có Hiến pháp mới, chúng ta đã làm hết sức để có luật, bây giờ đưa luật vào cuộc sống, đưa luật vào thi hành là cả một công cuộc tổ chức. Trong quá trình này, chúng ta cần tổng kết, đánh giá, rút ra những điều hay, điều dở để tiếp tục hoàn thiện hệ thống của chúng ta. Tổ chức thi hành Hiến pháp và pháp luật phải được triển khai kịp thời, không để chậm, mắc.
Thứ tư, tăng cường quản lý nhà nước về kiểm soát thủ tục hành chính, xử lý vi phạm hành chính, theo dõi thi hành pháp luật; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, trong đó lưu ý tới các lĩnh vực liên quan trực tiếp tới lợi ích của người dân, của doanh nghiệp; đẩy mạnh xã hội hóa các lĩnh vực hoạt động tư pháp; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành; cung cấp dịch vụ công nhanh gọn, thuận tiện cho người dân; nâng cao vai trò, hiệu quả tham gia của Ngành Tư pháp trong việc xử lý các vấn đề pháp lý phát sinh trong hội nhập quốc tế, đàm phán, ký kết, thực hiện điều ước quốc tế cũng như quá trình đấu tranh bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, lợi ích quốc gia phù hợp với luật pháp quốc tế. Đây là nhiệm vụ rất quan trọng của Ngành Tư pháp, của đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tư pháp trong cả nước. Chúng ta tuy vị trí khác nhau, nhưng là cán bộ tư pháp thì phải góp công sức xây dựng nền hành chính tốt, tổ chức triển khai thực hiện tốt; vừa là quản lý hành chính nhà nước, vừa mở rộng các hoạt động xã hội hóa để mọi người tham gia không chỉ trong phạm vi quốc gia, các bộ, ngành trong phạm vi lãnh thổ, mà còn trong phạm vi luật pháp quốc tế. Đây là yêu cầu rất cao, mong các đồng chí cố gắng đáp ứng. Năm 2015 đánh dấu thời kỳ hội nhập sâu, rộng vào các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại của đất nước ta với quốc tế. Vì vậy, luật pháp phải đi đầu, hiện tại chúng ta chưa thực sự đi đầu. Pháp luật phải đi đầu để giải quyết vướng mắc trong các quan hệ quốc tế, không chỉ giải quyết bên trong, mà cần mở rộng tầm nhìn, tăng cường năng lực giải quyết các vấn đề quốc tế.
Thứ năm, kiện toàn tổ chức bộ máy, biên chế cơ quan tư pháp, pháp chế các ngành, các cấp. Các đồng chí cần nhận thức rất sâu sắc trong toàn ngành về vai trò quyết định của công tác tổ chức và đội ngũ cán bộ, từ đó, tăng cường chất lượng đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng cán bộ tư pháp và pháp luật, nhất là cán bộ tư pháp cho cơ sở, cho toàn quốc; xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, khoa học, dân chủ và hiện đại.
Thưa các đồng chí,
Năm 2015 và những năm tiếp theo, đất nước đứng trước những cơ hội, thách thức và vận hội mới. Tôi tin tưởng rằng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quan tâm, chăm lo của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng, nhất trí của toàn thể cán bộ Ngành Tư pháp, công tác tư pháp của nước nhà sẽ có bước phát triển mới, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.
Nhân dịp đầu Xuân 2015, chúc các đồng chí, các vị đại biểu, toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Ngành Tư pháp sức khỏe, hạnh phúc và thành công.
Xin cảm ơn các đồng chí!
Chú thích:
1. Đầu đề do Tạp chí Dân chủ và Pháp luật đặt.
2. Bài phát biểu kèm theo Công văn số 349/BTP-VP ngày 03/02/2015 của Bộ Tư pháp về việc gửi Bài phát biểu chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng tại Hội nghị toàn quốc triển khai công tác tư pháp năm 2015.