Hội thảo diễn ra dưới hai hình thức trực tiếp và trực tuyến với sự tham gia của đại diện pháp chế các bộ, ngành, Sở Tư pháp các địa phương, các chuyên gia pháp luật đến từ các học viện, Viện Nghiên cứu có chuyên ngành đào tạo và nghiên cứu về nguồn nhân lực (NNL) trong đó có các đối tượng là người dân tộc thiểu số (DTTS). TS. Hồ Quang Huy, Cục trưởng Cục kiểm tra văn bản - Bộ Tư pháp và bà Diana Torres, Trợ lý Đại diện thường trú, Trưởng phòng quản trị và tham gia - UNDP đồng chủ trì Hội thảo.
Vấn đề dân tộc, chính sách dân tộc có vai trò và vị trí đặc biệt quan trọng, luôn được Đảng và Nhà nước Việt Nam quan tâm, hoàn thiện nhằm phát huy mọi nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, phát triển đất nước. Phát triển nguồn nhân lực nói chung và nguồn nhân lực các dân tộc thiểu số là một trong 03 khâu đột phá chiến lược của đất nước. Những năm qua, Việt Nam đã không ngừng nỗ lực hoàn thiện thể chế, ban hành nhiều chính sách, văn bản nhằm phát triển
NNL là người DTTS. Quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng về công tác dân tộc, chính sách dân tộc, Hiến pháp năm 2013 có 06 điều liên quan trực tiếp đến chính sách dân tộc, công tác dân tộc, khẳng định quyền xác định dân tộc, sử dụng ngôn ngữ của đồng bào DTTS; chính sách ưu tiên chăm sóc sức khoẻ cho đồng bào DTTS; chăm lo xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Trên cơ sở đó, hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến vùng đồng bào DTTS và miền núi ngày càng được hoàn thiện, đồng bộ, đầy đủ, bao phủ khá toàn diện trên các lĩnh vực, góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng và an ninh ở vùng đồng bào DTTS và miền núi, góp phần thực hiện hiệu quả các cam kết quốc tế và bảo đảm sự phù hợp với chuẩn mực quốc tế về “quyền dân tộc thiểu số” theo Tuyên ngôn toàn thế giới về quyền con người của Liên Hợp quốc (UDHR) và Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR).
 |
Trong những năm qua, việc thực hiện những chính sách về phát triển NNL là người DTTS vùng sâu, vùng xa, Việt Nam đã đạt được những kết quả nhất định như: Tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức là người DTTS chiếm khoảng 14,5%; trong đó, giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý các cấp chiếm 17,2%; Quốc hội khóa XV có 89/499 đại biểu là người DTTS, chiếm 17,8%. Đối với Ngành Tư pháp, tỷ lệ cán bộ người DTTS tính đến năm 2020 là 7,2% (784/10.871), đứng thứ 2 trong 33 đầu mối bộ, ngành, chỉ sau Ủy ban Dân tộc (25,4%). NNL các DTTS đã có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giảm nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, chất lượng NNL là người DTTS nói chung, đặc biệt là đội ngũ cán bộ người DTTS (bao gồm NNL là người DTTS làm trong lĩnh vực tư pháp, pháp luật) vẫn còn những hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra, có thể kể đến như: Lao động dân tộc thiểu số chủ yếu tập trung trong lĩnh vực nông nghiệp, tỷ lệ lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật rất thấp, chủ yếu là lao động giản đơn và chưa qua đào tạo; nhận thức, kỹ năng sống, khả năng thích ứng môi trường mới còn hạn chế; tác phong và kỷ luật lao động của nguồn nhân lực các dân tộc thiểu số còn nhiều bất cập; số lượng, cơ cấu và chất lượng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số chưa theo kịp sự phát triển và yêu cầu thực tiễn. Các chính sách trực tiếp và gián tiếp liên quan đến phát triển nguồn nhân lực các dân tộc thiểu số còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ, chưa đủ nguồn lực để phát triển. Điều đó cho thấy, để giải quyết bài toán phát triển NNL chất lượng, hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời giảm nghèo nhanh, bền vững, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc thì một trong những giải pháp cơ bản cần thực hiện là việc nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện chính sách, pháp luật, góp phần nâng cao chất lượng và sử dụng hiệu quả NNL ở vùng đồng bào DTTS và miền núi, trọng tâm là NNL người DTTS trong nhiều lĩnh vực quan trọng (bao gồm lĩnh vực pháp luật và tư pháp).
 |
Tại Hội thảo các đại biểu đã được nghe đại diện nhóm nghiên cứu báo cáo tóm tắt kết quả rà soát, đánh giá pháp luật, chính sách và khuyến nghị hoàn thiện pháp luật liên quan đến nâng cao chất lượng và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực là người dân tộc thiểu số ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, trọng tâm nguồn nhân lực trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp, một số bài tham luận và ý kiến góp ý để nhóm tác giả tổng hợp hoàn chỉnh “Báo cáo rà soát, đánh giá pháp luật, chính sách và khuyến nghị hoàn thiện pháp luật liên quan đến nâng cao chất lượng và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực là người dân tộc thiểu số ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, trọng tâm nguồn nhân lực trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp” (Báo cáo tổng thể) trước khi có những ý kiến báo cáo, đề xuất trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền xây dựng, hoàn thiện các chính sách pháp luật liên quan đến việc nâng cao chất lượng và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực là người dân tộc thiểu số ở miền núi, vùng sâu, vùng xa./.
Vũ Hải Việt