Điển hình nhất là vụ cướp đi sinh mạng 06 người trong một gia đình tại Bình Phước vào ngày 07/7/2015. Trước đó, vào đầu tháng 7, một vụ thảm sát kinh hoàng 04 người cùng gia đình tại Nghệ An được phát hiện trong lán trại rừng sâu, giáp biên giới Lào. Ngoài ra, tại Huế, vào đêm rạng sáng ngày 25/6/2015, hai anh em họ bị giết ngay tại nhà mình; tại huyện Thanh Oai (Hà Nội), vào đêm 28/6/2015, một thanh niên 19 tuổi bị người chú rể của mình đoạt mạng ngay gần nhà. Các vụ án mạng xảy ra trong một gia đình, dòng tộc hoặc giữa hàng xóm láng giềng, những người thân quen nhau... không phải là cá biệt, trong đó có vụ cha giết con, vợ giết chồng, con giết bố, giết mẹ, anh em giết nhau... rất đáng quan ngại về mặt đạo lý. Rùng rợn và phi nhân tính đến tột cùng là trường hợp con giết bố rồi phân xác thành nhiều mảnh, chở xe máy đi hàng trăm cây số để phi tang; con giết mẹ rồi cho xác vào lu nước, thản nhiên lấy tiền đi chơi, chồng giết vợ ném xác xuống sông, vợ giết chồng cũng vứt xác xuống sông tạo hiện trường giả.
Trở lại với diễn biến của vụ 06 người bị giết trong gia đình “đại gia gỗ” Bình Phước. Với lối ra tay tàn bạo, các vết đâm vào cổ, vào ngực nạn nhân, trong đó có cả trẻ em, mọi người khó tưởng tượng là hung thủ lại là một thanh niên chưa hề có tiền án, tiền sự mà hành xử như một sát thủ chuyên nghiệp. Đáng lưu ý là nghi phạm lại chính là người có quan hệ thân thiết với gia đình nạn nhân, người đã từng có quan hệ tình cảm với con gái của nạn nhân và lý do để gây ra tội ác kinh hoàng “đất không dung, trời không tha” chỉ vì “thất sủng” với gia đình người yêu. Vụ án này làm người ta liên tưởng tới vụ giết hại hai người anh em trong gia đình đằng vợ của tên sát nhân tại Huế cũng chỉ vì bị vợ từ bỏ. Hung thủ này đã tự vẫn sau khi gây án nên vụ án khép lại nhưng nhức nhối lòng người lại mở ra. Cái tên đoạt mạng cháu mình khi nạn nhân đang ở độ tuổi đôi mươi đẹp đẽ cũng xuất phát từ mâu thuẫn lặt vặt giữa người lớn mà trút giận lên đầu đứa cháu vô tội. Vợ chồng giết nhau chưa hẳn vì ngoại tình mà chủ yếu do những mâu thuẫn âm ỷ, sự bạo hành liên tục, những ức chế lâu ngày bột phát mà trở nên manh động. Song, cũng có vụ giết vợ hoặc chồng có tính toán, lên kế hoạch, tạo chứng cứ ngoại phạm, dựng hiện trường giả, kêu than khóc lóc, tỏ sự tiếc thương... phần lớn các vụ này có nguyên nhân từ ngoại tình. Cha con giết nhau thường xảy ra ở những cơn giận dữ bột phát và phần nhiều có lỗi của nạn nhân, gây nên uất ức quá nhiều cho người thân vì cách đối xử tàn độc, quá quắt hoặc bất hiếu, bất nhân khiến người nhà không chịu nổi.
Vụ giết người ở Bình Phước trở thành tâm điểm sự kiện của giới truyền thông. Báo chí, mạng xã hội thi nhau cập nhật, săm soi từng chi tiết, phơi bày tất cả sự rùng rợn, đủ các lời bình, phỏng đoán, phân tích... Xuất hiện những câu chuyện ly kỳ xung quanh án mạng này, kể cả những chi tiết về đời tư, mối quan hệ của nạn nhân để “câu viu” và “câu lai”, thậm chí, có cả những tài khoản trên mạng mạo danh nghi phạm để lôi kéo sự tò mò của người khác. Một số đề tài “ăn theo” được triển khai, từ nhận dạng điều tra tội phạm học đến lĩnh vực tâm linh, phong thủy, từ việc cảnh giác với “người ngoài” khi cho vào ở trong nhà mình đến cách phòng chống trộm, cướp đột nhập... Khi nghi phạm bị bắt, Công an họp báo công khai, thiết nghĩ sự sôi động sẽ hạ màn nhưng không, bình yên vẫn chưa trở lại bởi người ta vẫn muốn cày xới trên cánh đồng tội ác này với các tin đồn giật gân. Điều này chứng tỏ có sự háo hức với tội ác và đó là một trong những nguyên nhân dẫn tới sự phạm tội trong “những người bình thường” gia tăng. Bài học của truyền thông rút ra là chỉ nên khai thác thảm án một cách chừng mực, có giới hạn, không nên phơi bày những chi tiết rùng rợn hoặc thủ đoạn tránh né pháp luật của giới tội phạm. Cũng không thể “đóng khung” một nghi phạm hoặc nghi can, bị cáo là thủ phạm, hung thủ với những cáo buộc, định tội nặng nề vì cái đó trái với tinh thần pháp luật hình sự.
Có nhiều nguyên nhân xã hội làm nảy sinh tội ác. Vấn đề là thái độ của truyền thông đối với tội ác như thế nào để tội ác bị chôn vùi và không còn đất sống chứ không phải dựng nó dậy để đáp ứng thị hiếu tò mò.
Bình Sơn
Ảnh: Sưu tầm