Thực hiện Kế hoạch 1769/KH-UBND ngày 25/5/2011 của UBND tỉnh Quảng Nam về triển khai công tác theo dõi thi hành pháp luật năm 2011 trên địa bàn tỉnh, theo đó 02 lĩnh vực trọng tâm được chọn là xử lý vi phạm và đấu giá tài sản, qua theo dõi công tác xử phạt vi phạm hành chính, nhận thấy các hành vi vi phạm được phát hiện, xử lý kịp thời nhằm hạn chế vi phạm pháp luật trên tất cả các lĩnh vực; nhiều đối tượng bị xử phạt không thống nhất với quyết định xử phạt của người có thẩm quyền đã khiếu nại, khiếu kiện và được giải quyết theo đúng trình tự, thủ tục của pháp luật góp phần phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước; quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân. Trong quá trình theo dõi thi hành Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính, huyện Thăng Bình (tỉnh Quảng Nam) đề nghị hướng dẫn nghiệp vụ về giải quyết khiếu nại lần hai đối với quyết định xử phạt hành chính của Trưởng Công an xã. Do chưa có văn bản quy pháp pháp luật nào quy định, nên có những ý kiến khác nhau, chưa thống nhất khi xác định thẩm quyền giải quyết, nhất là việc hướng dẫn cho người dân thực hiện quyền khiếu nại cũng có phần bất cập, các cơ quan thì đùn đẩy trách nhiệm việc xem xét giải quyết khiếu nại lần hai.

Hiện nay, trong hệ thống pháp luật nước ta đang song song tồn tại 2 văn bản luật quy định về trình tự, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Đó là Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân năm 2004 (gọi tắt là Luật năm 2004) và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 (gọi tắt là Luật năm 2008). Theo quy định của 2 văn bản luật này, thì đối với các cơ quan, người có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật ở Trung ương, nội dung, trình tự, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật thực hiện theo Luật 2008; còn các cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật ở địa phương là Hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân các cấp, thì nội dung, trình tự, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật ngoài việc tuân thủ theo Luật năm 2004 còn được thực hiện theo Luật năm 2008. Điều này đã dẫn đến một số bất cập trong việc triển khai thực hiện các luật nói trên ở địa phương. Nhân đây tôi xin trao đổi một số vấn đề xung quanh quy định về nội dung, thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Trong thực tiễn giải quyết khiếu nại, tố cáo hai loại đơn (vụ việc) khiếu nại và tố cáo đã được nêu khái niệm cũng như quy định khá cụ thể về thời hạn, thời hiệu, và trình tự, thủ tục giải quyết theo luật và các văn bản hướng dẫn thực hiện. Tuy nhiên, trong thực tiễn giải quyết khiếu nại, tố cáo, cơ quan quản lý hành chính còn phân ra 02 loại đơn (vụ việc) khác đó là đơn (vụ việc) kiến nghị và phản ánh. Đây là những loại đơn (vụ việc) phát sinh trong thực tiễn (thường chiếm tỷ lệ từ 10 đến 15%) mà cơ quan quản lý hành chính nhà nước không thể xếp cùng với hai loại đơn (vụ việc) khiếu nại hay tố cáo bởi chúng có những tính chất và đặc điểm riêng. Có thể nói đơn (vụ việc) kiến nghị, phản ánh là một kênh thông tin giúp cho nhà quản lý làm tốt hơn nhiệm vụ của mình đồng thời nó thể hiện quyền làm chủ của nhân dân trong quản lý nhà nước về các lĩnh vực. Về phương diện lý thuyết, cho đến nay chưa có tài liệu nào chính thức nêu ra khái niệm cơ bản cũng như quy định về trình tự thủ tục và thời hạn, thời hiệu giải quyết các loại đơn (vụ việc) này; vì vậy, chưa có sự thống nhất giữa các địa phương, mỗi nơi có thể phân loại và xử lý khác nhau, làm hạn chế nhất định đến chất lượng và kết quả của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo nói chung. Vì vậy, việc đưa ra khái niệm cơ bản và quy định cụ thể về trình tự, thủ tục giải quyết 02 loại đơn nói trên trong văn bản pháp luật theo chúng tôi là cần thiết. Tuy nhiên, việc phân định tính chất và đặc điểm giống nhau và khác nhau giữa hai loại đơn này, để nêu ra một khái niệm cụ thể đang thật sự là vướng mắc nhất hiện nay đối với các nhà làm luật và các nhà quản lý. Trong bày viết này, chúng tôi xin mạnh dạn nêu ra một số ý kiến cũng chỉ mong được đóng góp ít nhiều trong việc đưa ra khái niệm và đề xuất việc xử lý, giải quyết 2 loại đơn (vụ việc) nêu trên. Chắc chắn còn nhiều nội dung cần trao đổi, tranh luận để bổ sung thêm. Rất mong được sự quan tâm của bạn đọc và các nhà quản lý.

Trong nhiều năm qua, được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương, công tác hòa giải ở cơ sở tại tỉnh Kon Tum có nhiều chuyển biến tích cực, từ việc hình thành, củng cố tổ chức tổ hòa giải ở các thôn, làng, tổ dân phố, cụm dân cư đã ngày càng đi vào nền nếp và hoạt động có chất lượng, hiệu quả. Công tác hòa giải đã góp phần quan trọng vào việc giữ vững ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương, nhất là từ khi Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành Chỉ thị số 03/CT-BTP ngày 26/7/2011 về tăng cường công tác hòa giải ở cơ sở. Để triển khai thực hiện Chỉ thị số 03 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Uỷ ban nhân dân tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 1592/UBND-NC ngày 16/9/2011, trên cơ sở đó, Sở Tư pháp đã ban hành Công văn số 421/STP-TTPL ngày 27/9/2011 về việc củng cố tăng cường tổ chức và hoạt động công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh.

Hiện nay, hoạt động theo dõi thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh Bến Tre được thực hiện theo quy định tại Thông tư số 03/2010/TT-BTP ngày 03/3/2010 của Bộ Tư pháp hướng dẫn thực hiện công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật.

Trong xu thế đổi mới và hội nhập, những năm qua đất nước ta đã tạo được những xung lực mới cho quá trình phát triển, đã đạt được nhiều thành tựu kinh tế - xã hội quan trọng, vượt qua tác động của suy thoái toàn cầu và duy trì được tỷ lệ tăng trưởng kinh tế hàng năm cao, bình quân 7,2%/năm, bảo đảm an sinh xã hội.

Cần Thơ là thành phố cửa ngõ của cả vùng hạ lưu sông Mê Kông là trung tâm kinh tế, văn hóa, đầu mối quan trọng về giao thông vận tải nội vùng và liên vận quốc tế của vùng đồng bằng sông Cửu Long và của cả nước với tổng diện tích tự nhiên 1.401,61 km2, chiếm 3,49% diện tích toàn vùng, dân số khoảng 1,2 triệu người, bao gồm 5 quận và 4 huyện với 85 đơn vị hành chính cấp xã, phường, thị trấn.

Ngày 03/03/2010, Bộ Tư pháp ban hành Thông tư số 03/2010/TT-BTP ngày 03/03/2010 về hướng dẫn thực hiện công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật. Đây có thể nói là văn bản pháp lý đầu tiên và duy nhất cho địa phương thực hiện chức năng theo dõi, thi hành pháp luật

Theo dõi thi hành pháp luật có vai trò hết sức quan trọng, nhằm nhận định, đánh giá tính khả thi và chất lượng các văn bản pháp luật được ban hành. Bên cạnh đó, công tác theo dõi thi hành pháp luật còn tìm ra được những khiếm khuyết trong việc xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các quy định pháp luật.

Thực hiện Thông tư số 03/2010/TT-BTP ngày 03/3/2010 của Bộ Tư pháp hướng dẫn thực hiện công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật, Sở Tư pháp đã tham mưu trình Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh ký ban hành Quyết định phê duyệt Kế hoạch triển khai thực hiện Thông tư 03 về theo dõi tình hình thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh; đồng thời đề xuất và được Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt Đề án xây dựng, kiện toàn tổ chức pháp chế các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân tỉnh và doanh nghiệp nhà nước theo Nghị định 55/2011/NĐ-CP của Chính phủ.